سفرنامه ها و خاطرات اتباع کشورهای دیگر و غیرایرانیان در زمره منابع و اسناد مهمی هستند که جهت بررسی و پژوهش پیرامون تاریخ ایران ـ به ویژه در محدوده حاکمیت صفویه تا پایان قاجاریه ـ نظر داشت و مراجعه به آنها لازم و غیرقابل انکار است. بسیاری از این منابع ـ به رغم منابع داخلی ـ بیشترین توجه خود را به مباحث و مقولات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و دیگر امور روزمره و مبتلابه جامعه و مردم مبذول داشته اند. مقوله اقتصاد و وضعیت اقتصادی ایران به لحاظ اهمیت و ارتباط تنگاتنگ آن با زندگی مردم و حکومتها در گزارش ها و یادداشت های آنان جایگاه مهمی به خود اختصاص داده است. در پژوهش حاضر سعی شده تا با تکیه و رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، عوامل و موانع عقب ماندگی و عدم توسعه اقتصادی ایران در دوره های یاد شده از منظر سفرنامه نویسان خارجی به بحث گذاشته شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که عنوان و موضوع یاد شده از نکات کمابیش مورد توجه بوده و هر یک از آنان معطوف به مطالعات، برداشت ها و مشاهدات خود عوامل و موانعی را ـ که به طور عمده درونی می باشند ـ مطرح و مورد گزارش قرار داده اند.
magiran.com